Rehabilitacja to moja szansa na lepsze jutro, wesprzyj mnie w tej walce

Mózgowe Porażenie Dziecięce (MPD)

Rozpoznanie

* Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) czterokończynowe - spastyczne
* skrzywienie kręgosłupa lędźwiowego w stronę prawą z rotacją kręgów
* hiperlordoza lędźwiowa
* pozioma kość krzyżowa
* skrzywienie kręgosłupa piersiowego w stronę prawą
* stopy płasko - koślawe
* zmiany zwyrodnieniowe w stawach kolanowych
* zmiany zwyrodnieniowe w stawach biodrowych
* zanik kostny i kolanowych obu kończyn
 

Mózgowe porażenie dziecięce (łac. paralysis cerebralis infantium, ang. cerebral palsy pol. MPD lub mpdz) nazywane również od połowy XIX wieku chorobą Little’a nie jest chorobą samą w sobie, a tylko zespołem objawów uszkodzenia mózgu płodu lub noworodka, z których najważniejszymi są:

• zmiana napięcia mięśniowego

• zaburzenia rozwoju ruchowego

• zaburzenia koordynacji, równowagi, słuchu i wzroku

Obraz kliniczny MPD zmienia się w czasie pod wpływem rehabilitacji, plastyczności mózgu i rozwoju przykurczów.

W literaturze podkreśla się, że zajmuje szczególne miejsce wśród licznych chorób układu nerwowego. Wynika to nie tylko z dużej liczby pacjentów, których ten zespół dotyczy, lecz również ze złożoności problemów jakie się z nim łączą.

Przyczyny mózgowego porażenia dziecięcego:

1. Wady wrodzone ośrodkowego układu nerwowego
2. Przedwczesny poród
3. Niedokrwienie i niedotlenienie przed i okołoporodowe
4. Patologia okresu płodowego (krążeniowa, naczyniowa)
5. Procesy zakaźne wewnątrzmaciczne
6. Patologia genetyczna i metaboliczna
7. Zaburzenia krążeniowe w okresie płodowym

Usprawnianie osób z MPD jest procesem długotrwałym i kosztownym wymagającym od specjalistów i rodziców znajomości prawidłowego wzorca rozwoju dziecka, a także ścisłej współpracy między nimi.

Powstałe uszkodzenia mózgu nie pogłębiają się, natomiast występujące objawy z wiekiem mogą wydawać się bardziej nasilone. Jest to spowodowane rozwojem dziecka. Nieprawidłowe napięcie mięśniowe powoduje występowanie i utrwalenie zaburzeń w rozwoju ruchowym.

Tylko wielokrotne powtarzanie ćwiczeń  może wypracować takie czynności ruchowe, które mimo uszkodzenia mózgu, będą najbardziej zbliżone do prawidłowych. Takie postępowanie zapobiega utrwalania się nieprawidłowych wzorców ruchowych, występowaniu przykurczów mięśniowych i idących za nimi wtórnych deformacji w układzie kostno - stawowym.

Istnieje wiele metod usprawniania dzieci z MPD, ale każda z nich oparta jest na założeniach, do których należą:

• wykorzystanie prawidłowych odruchów dziecka do nauki bardziej złożonych ruchów

• "wygaszanie nieprawidłowych" odruchów

• wykonywanie ćwiczeń i sekwencji ruchowych zgodnie z rozwojem dziecka. Oznacza to, że nie wolno uczyć  ruchów i pozycji bardziej złożonych przed opanowaniem wcześniej występujących w rozwoju a jednocześnie prawidłowych pozycji.

• ciągłe i systematyczne usprawnianie czynności samoobsługowych, odpowiednich do wieku

• stałe ćwiczenia równowagi niezależnie od wieku i czasu rozpoczęcia usprawniania

Ze względu na umiejscowienie uszkodzenia w mózgu i występujące objawy, mózgowe porażenie dziecięce dzieli się na następujące postaci:

1. Postać spastyczna

2. Postać pozapiramidowa

3. Postać móżdżkowa

4. Postaci mieszane.

Mimo nazwy Dziecięce Porażenie Mózgowe to stan na całe życie, niestety nie ustępuje z dniem ukończenia magicznej 18.

Spastyczność

Zdolności do wykonywania czynności ruchowych człowieka zależą od harmonijnego współdziałania wielu układów anatomicznych, w tym układu nerwowego i narządu ruchu, w następstwie działania na ustrój różnorodnych bodźców odbieranych przez narządy zmysłów.

Napięcie mięśni jest bardzo złożonym zjawiskiem, na które wpływ ma wiele czynników. Mechanizmy regulujące napięcie mięśni są skomplikowane, główne znaczenie w nim mają pobudzenia tworzące się w odbiorczych zakończeniach nerwowych w mięśniach i ścięgnach zwanych proprioceptorami.

Z powodu różnych zaburzeń napięcie mięśni ulega zmiana i może być zwiększone, obniżone lub zmienne.
Wzmożenie napięcia występuje, kiedy mięśnie otrzymują więcej bodźców pobudzających niż hamujących,  to znaczy wtedy, kiedy zmniejsza się hamujący wpływ specyficznych włókien nerwowych lub pewnych struktur ośrodkowego układu nerwowego. 

Wyróżnia sie rodzaje wzmożonego napięcia mięśniowego:

• kurczowe (spastyczne, scyzorykowete) - największe napięcie występuje w początkowej i końcowej fazie ruchu,

• plastyczne - opór przy wykonywaniu ruchu jest stały z charakterystyczną sztywnością,

• kola zębatego - podczas wykonywania ruchu biernego wyczuwa się skokowe zwiększenie napięcia mięśni.

Wzmożonemu napięciu mięśniowemu, towarzyszy najczęściej obniżone napięcie mięśni szyi i tułowia. Należy pamiętać aby każdy dotyk był pewny, ale delikatny, a wykonywane ruchy powolne i spokojne. Dotyk lekki, ostry i szybkie ruchy nasilają spastyczność. Należy też unikać ucisku rozstawionymi końcami palców.

Plecy okrągło - wklęsłe

Charakterystyczną cechą tej wady jest zwiększona lordoza lędźwiowa i kifoza piersiowa.
U człowieka dorosłego występują 2 rodzaje fizjologicznych krzywizn kręgosłupa:

• kifoza: (kręgosłup wygięty do tyłu)

  • piersiowa - kształtuje się w życiu płodowym, a zostaje ustalona do 6–7 roku życia. Powinna mieć 20–40 stopni. Poniżej i powyżej tych wartości jest patologią.

  • krzyżowa -  kształtuje się w życiu płodowym. Odcinek krzyżowy wygięty jest ku tyłowi.

• lordoza: (kręgosłup wygięty do przodu)

  • szyjna - kształtuje się po sześciu tygodniach gdy dziecko unosi główkę i do 6-7 roku życia zostaje ustalona. Powinna mieć 20–40 stopni

  • lędźwiowa - kształtuje się w drugim roku życia gdy dziecko zaczyna chodzić, a zostaje ustalona dopiero w okresie dojrzewania płciowego. Powinna mieć 30–50 stopni.
     

Zazwyczaj głowa jest pochylona ku przodowi a klatka piersiowa spłaszczona. W większości przypadków przyczyną wady jest zwiększony kąt przodopochylenia miednicy, w związku z czym zwiększa się lordoza lędźwiowa i na drodze odcinkowej kompensacji, dochodzi do pogłębienia kifozy piersiowej.
Zmienione ukształtowanie kręgosłupa wpływa na stan mięśni i więzadeł: mięśnie prostownika grzbietu odcinka piersiowego ulegają rozciągnięciu, a w odcinku lędźwiowym skróceniu. Przykurczowi ulegają również mięśnie obręczy barkowej i klatki piersiowej. Zwiększona lordoza przesuwa narządy jamy  brzusznej ku przodowi i pod ich naporem ulegają rozciągnięciu mięśnie brzucha. Osłabione są też mięśnie pośladkowe.